Bewegen met heup- en knieartrose
Wat is artrose?
Artrose is een aandoening van één of meerdere gewrichten.
Artrose betekent eigenlijk dat er sprake is van aantasting van gewrichten zonder dat er een ontsteking is.
Een gewricht bestaat uit twee bot uiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen.
Het kraakbeen vangt de schokken op en zorgt ervoor dat de bot uiteinden soepel kunnen bewegen.
Het gewricht wordt omgeven door het gewrichtskapsel en de gewrichtsbanden. Aan de binnenkant van het gewrichtskapsel zit een slijmvlieslaagje dat als een soort smeermiddel voor het gewricht werkt. Bij artrose neemt het gewrichtskraakbeen in kwaliteit af en wordt dunner. Aan de gewrichtsranden kunnen benige zwellingen (Osteofyten) ontstaan.
De oorzaak van artrose is niet duidelijk.
Wel zijn er een aantal factoren die een rol spelen bij het ontstaan van artrose.
Deze risicofactoren zijn onder andere:
- overgewicht
- hogere leeftijd
- lichamelijk zwaar werk
- (sport)letsels
- erfelijke factoren.
Artrose komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Leven met heup- en knieartrose
Bij het in beweging komen en bij langdurig belasten neemt de pijn vaak toe naarmate de dag vordert.
In latere fasen is er ook pijn in rust en nachtelijke pijn.
Bij heupartrose zit de pijn meestal in de lies en aan de voor- en zijkant van de heup, en straalt soms uit naar het bovenbeen en de knie.
Bij knieartrose zit de pijn meestal in en rondom de knie, maar soms kan de pijn ook in het bovenbeen of de heup gevoeld worden.
Stijfheid bij artrose is meestal startstijfheid, die na enkele minuten bewegen weer verdwenen is.
Bij artrose is de beweeglijkheid van gewrichten vaak verminderd.
In verder gevorderde stadia kan een afwijkende stand van het gewricht optreden, zoals bijvoorbeeld X-benen of O-benen bij artrose van de knie.
Het gevolg van deze klachten en verschijnselen kan zijn dat er problemen ontstaan bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals:
- (trap)lopen
- gaan zitten en opstaan
- sokken en schoenen aantrekken
De klachten van artrose leiden bij veel mensen tot minder algehele lichaamsbeweging, waardoor de spierkracht en de conditie afnemen.
Wat kunt u zelf doen?
Het belangrijkste is dat u in beweging blijft.
Het doel hiervan is uw spieren te versterken en het uithoudingsvermogen te vergroten.
Om dit doel te bereiken is het verstandig om minstens vijf dagen in de week minimaal een half uur matig intensief te bewegen.
Matig intensief bewegen betekent dat u een wat verhoogde hartslag heeft en een wat snellere ademhaling.
U krijgt het wat warmer, maar u bent niet buiten adem en u kunt een gesprek voeren.
Zorgen voor voldoende lichaamsbeweging hoeft niet ingewikkeld te zijn.
Denk hierbij aan:
- een wandeling naar de brievenbus
- op de fiets naar de supermarkt
- de trap nemen in plaats van de lift
- tuinieren
Zwemmen is een goede vorm van bewegen.
Algemene beweegtips
- Streef ernaar om minimaal een half uur per dag te bewegen.
- Luister naar uw lichaam en voorkom overbelasting van uw gewrichten.
- Doe het rustiger aan wanneer de klachten verergeren en pak de draad weer op wanneer uw gewrichten niet langer pijnlijk zijn.
- Geef uzelf de ruimte om tijdens het bewegen even rust te nemen.
- Bouw de duur, de frequentie en de intensiteit van het bewegen geleidelijk op.
- Neem de lichaamsbeweging en eventuele oefeningen van uw fysiotherapeut op in uw dagelijkse ritme.
- Beweeg op een zachte ondergrond als dat prettiger voelt.
- Draag schoenen met schokabsorberende zolen.
De juiste beweegactiviteit
Hoewel bewegen en sporten juist goed zijn bij heup- en knieartrose, zijn niet alle sporten even geschikt.
Welke sport u kiest, hangt af van uw voorkeur en uw lichamelijke mogelijkheden.
Merkt u aan uw lichaam dat een bepaalde sport te zwaar is, dan kunt u mogelijk kiezen voor een aangepaste variant.
Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan volleybal met een strandbal of zwemmen in extra warm water. Belangrijk is dat u vooral iets kiest dat u leuk vindt. Hierdoor bent u meer gemotiveerd om het te blijven volhouden.
De Reumapatiëntenbond kan u helpen aan initiatieven bij u in de buurt (www.reumabond.nl).
Behandeling
Voordat uw fysiotherapeut u kan behandelen, zal hij of zij vragen stellen over uw gezondheid en uw persoonlijke situatie en lichamelijk onderzoek doen om na te gaan wat uw klachten zijn.
Met deze gegevens zal de fysiotherapeut samen met u bepalen waaraan u tijdens de behandeling zal werken.
Dit zijn de zogenaamde behandeldoelen.
Bij elk behandeldoel zal, in overleg met u, een passende behandelmethode worden gekozen.
De fysiotherapeut heeft verschillende behandelmethoden.
De belangrijkste behandelmethoden bij artrose van heup en/of knie zijn oefentherapie en voorlichting en advies.
Oefentherapie
U begint meestal met individuele oefentherapie die zich vooral richt op het versterken van de spieren en het verbeteren van het uithoudingsvermogen.
Verder heeft oefentherapie tot doel de beweeglijkheid van uw gewrichten te verbeteren en het lopen te vergemakkelijken.
Ook bepaalde dagelijkse activiteiten die voor u lastig zijn, zullen in het oefenprogramma aan bod komen.
De fysiotherapeut heeft voor deze oefeningen verschillende oefenmaterialen en toestellen ter beschikking. Hierbij kunt u denken aan; een bal, gewichtjes en een hometrainer.
Naast het oefenen onder begeleiding krijgt u meestal ook huiswerkoefeningen mee.
Dit zijn de oefeningen die u zelf thuis, dagelijks of enkele keren per week, uitvoert.
Voorlichting en advisering
Uw fysiotherapeut kan u informatie geven over heup- en knieartrose.
Onderwerpen die hierbij aan de orde kunnen komen zijn bijvoorbeeld:
Hoe kan ik de belasting van mijn gewrichten verminderen?
Wat kan ik zelf doen tegen pijn en stijfheid?
Welke sport of andere beweegactiviteit is voor mij het meest geschikt?
Na de behandeling
Zodra de behandeldoelen zijn gehaald, zal de fysiotherapeut de behandeling afsluiten.
Dit gebeurt pas wanneer u in staat bent de oefeningen zelfstandig uit te voeren en de adviezen in de praktijk kunt brengen.
Om het behaalde behandeleffect op de lange termijn te blijven behouden is het van belang om te blijven oefenen en bewegen.
De fysiotherapeut kan u helpen om, nadat de behandeling is afgesloten, door te stromen naar een van de vele bewegingsactiviteiten of sportactiviteiten, zoals:
Sportief Wandelen,
Nordic Walking of Meer Bewegen voor Ouderen.
Operatie
Bij ernstige artrose kan het gewricht vervangen worden door een kunstheup of kunstknie.
Als een operatie nodig is, kan wu fysiotherapeut u zowel vóór als na de operatie ondersteunen.
U traint bij voorkeur voorafgaand aan de operatie met uw fysiotherapeut om met een goede conditie de operatie in te gaan.
Gebleken is dat u daardoor sneller herstelt na de operatie.
Tevens krijgt u informatie over wat u direct na de operatie wel en niet mag doen en hoe u het geopereerde gewricht zo snel mogelijk weer goed kunt gebruiken.
Ook leert uw fysiotherapeut u goed gebruik te maken van bijvoorbeeld een kruk of een stok bij het lopen.
Het belang van bewegen
Regelmatige lichaamsbeweging draagt op allerlei manieren bij aan uw gezondheid.
Uw hart en bloedvaten blijven beter in conditie, bewegen heeft een positieve invloed op de bloeddruk en het cholesterolgehalte en bovendien verkleint het de kans op overgewicht.
Verder blijven uw botten langer sterk en werkt uw spijsvertering beter.
U voelt zich energieker, kunt gemakkelijker ontspannen en bent daardoor beter bestand tegen stress.
Voldoende lichaamsbeweging verhoogt uw kwaliteit van leven, want als u soepel kunt bewegen, voelt u zich beter!
0515 – 42 38 36
Fysiotherapiepraktijk
Doevendans, Volkers en van der Wey
Harmen Sytstrastraat 6a
8602 TM SNEEK